Ustawa z dnia 9 stycznia 2025 r. – absolutny bubel podpisany przez Prezydenta

Ustawa ta wprowadza zmiany w istniejących przepisach, które mają na celu:

• Wzmocnienie działań przeciwko wspieraniu agresji na Ukrainę.
• Usprawnienie funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Całą ustawę możecie Państwo przeczytać tutaj – link otwiera się w nowej karcie jako dokument PDF.

Najważniejsze zmiany

1. Ograniczenia w wywozie towarów do krajów trzecich (Art. 1, pkt 3, dodaje art. 14a-14d)
   • Oświadczenie eksportera: Jeśli ktoś wywozi towary z Unii Europejskiej do krajów, gdzie istnieje ryzyko obejścia sankcji nałożonych na Rosję i Białoruś, musi złożyć specjalne oświadczenie celne. W oświadczeniu tym eksporter musi zapewnić, że:
     • Tranzyt przez Rosję lub Białoruś jest tylko częścią trasy, a początek i koniec trasy znajdują się poza tymi krajami.
     • Towary nie będą odsprzedawane, przetwarzane ani składowane przez podmioty objęte sankcjami.
     • Towary ostatecznie trafią do kraju trzeciego, innego niż Rosja lub Białoruś.
     • Eksporter musi podać dane ostatecznego odbiorcy towarów.
   • Klauzula karna: Oświadczenie musi zawierać klauzulę o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
   • Dodatkowe dokumenty na żądanie KAS: Jeśli analiza ryzyka przeprowadzona przez KAS wykaże wysokie ryzyko obejścia sankcji, naczelnik urzędu celno-skarbowego może zażądać od eksportera przedstawienia oświadczenia producenta towarów, że podjął on działania w celu upewnienia się, że towary będą używane zgodnie z przepisami UE.
   • Potwierdzenie odprawy celnej: Eksporter ma 45 dni od wyprowadzenia towarów poza UE na dostarczenie dokumentu potwierdzającego odprawę celną w kraju przeznaczenia.
   • Konsekwencje naruszeń:
     • W przypadku naruszenia przepisów UE dotyczących sankcji, naczelnik urzędu celno-skarbowego może zająć towar i wystąpić o jego przepadek na rzecz Skarbu Państwa.
     • Niedostarczenie w terminie dokumentu potwierdzającego odprawę celną skutkuje karą pieniężną do 500 000 zł.
   • Kontrola drewna: Osoby lub firmy importujące drewno lub produkty drewniane z krajów, co do których istnieje podejrzenie obchodzenia sankcji, muszą przedstawić dowody na kraj pochodzenia drewna, w tym region pozyskania i dane dostawcy lub producenta. W przypadku naruszenia przepisów, towar może zostać zajęty.
2. Wydłużenie okresu na wykorzystanie środków zablokowanych podmiotom objętym sankcjami (Art. 1, pkt 2)
   • Wydłużono z 24 do 36 miesięcy okres, w którym można wykorzystać środki finansowe zamrożone osobom lub podmiotom objętym sankcjami.
3. Sankcje karne za naruszenie przepisów (Art. 1, pkt 4)
   • Wprowadzono karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat za mniej poważne naruszenia przepisów dotyczących sankcji.
4. Zmiany w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej (Art. 2)
   • Aktualizacja przepisów dotyczących zadań KAS w związku z sankcjami nałożonymi na Białoruś i Rosję.

Co ta ustawa rzeczywiście wprowadza? Jak żyć?

1. Obowiązek dostarczenia dowodu odprawy celnej w kraju przeznaczenia (art. 14a ust. 4)
   • O co chodzi? Eksporterzy, którzy wysyłają towary objęte sankcjami do krajów, co do których istnieje ryzyko obchodzenia tych sankcji, muszą w ciągu 45 dni od wyprowadzenia towarów z Unii Europejskiej dostarczyć dowód, że towary te zostały odprawione w kraju, do którego zostały wysłane. Co w przypadku, gdy transport trwa dłużej niż 45 dni – mogą wystąpić awarie sprzętu czy inne okoliczności, albo jeśli towar zaginie lub zostanie skradziony? Nie przewidziano
   • Ustawa nie precyzuje, do którego urzędu celno-skarbowego należy dostarczyć ten dokument. W treści sugestia, że chodzi o urząd, który przyjął zgłoszenie celne, ponieważ to ten urząd nakłada ewentualną karę.
   • Ustawa nie wyjaśnia również jaki dokument jest akceptowany jako dowód odprawy celnej. W dzisiejszych czasach większość dokumentów celnych jest w formie elektronicznej. Czy polski urząd zaakceptuje taki plik czy jednak inną formę dokumentu wraz z „jakimś” podpisem?
2. Kraje podejrzane o obchodzenie sankcji – loteria dla eksporterów
   • O co chodzi? Przepisy dotyczą tylko eksportu do krajów, które są „podejrzane” o pomoc w obchodzeniu sankcji. Ustawa nie zawiera listy tych krajów. Eksporter musi sam zgadnąć, które kraje polskie władze uważają za podejrzane. To oznacza, że firma ryzykuje karę w wysokości 500 000 zł, jeśli błędnie oceni jaki kraj może być oceniany jako ryzykowny przez ustawodawcę.