System SENT – co trzeba o nim wiedzieć.
Obsługa systemu SENT
Od 21 kwietnia 2023 roku obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów dotyczące monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz handlu paliwami opałowymi (SENT). Zmiana wprowadza obowiązek zgłaszania do rejestru SENT przewozów zboża, jaj, mięsa drobiowego i produktów pszczelich, których masa brutto przekracza określone limity i które są produktami rolnymi z podziałem na sektory określone w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013. Obowiązek ten dotyczy wewnątrzwspólnotowych nabyć tych towarów oraz przewozów między innymi państwami członkowskimi UE przez terytorium Polski. Wyjątkiem są przewozy towarów, które rozpoczynają się na terytorium Polski, zgodnie z art. 5 ustawy SENT.
TERMINUS może dokonać takiego zgłoszenia w systemie SENT w imieniu przewoźnika na podstawie upoważnienia.
System SENT dotyczący przewozu towarów wrażliwych (np. alkohol, susz tytoniowy czy paliwa) został wprowadzony Ustawą z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów system monitorowania transportu drogowego i kolejowego. Podmiotami zobowiązanymi do dokonywania zgłoszeń w systemie są co do zasady wszystkie podmioty uczestniczące w transakcji, tj. dostawca, nabywca oraz przewoźnik. Z wymienionej wyżej definicji podmiotów zobowiązanych, uczestniczących w systemie monitorowania wynika już pośrednio, jakie czynności podlegają monitorowaniu w ramach systemu. Są to:
- przemieszczenia dokonywane w związku z dostawami krajowymi;
- przemieszczenia dokonywane w związku z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów oraz eksportem, rozpoczynające się na terytorium kraju;
- przemieszczenia dokonywane w związku z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów oraz importem, rozpoczynające się odpowiednio na terytorium kraju członkowskiego UE bądź państwa trzeciego;
- przemieszczenia przez terytorium kraju, czyli przemieszczenia zaczynające się w jednym państwie członkowskim UE a kończące się w innym państwie członkowskim lub trzecim.
Przepisy ustawy wskazują również, jakiego rodzaju towary podlegają monitorowaniu. Towary objęte monitorowaniem są wskazane w ustawie przewozowej poprzez ich kod CN. Dodatkowo przepisy określają, jaką masę lub objętość powinna przekraczać przesyłka z towarem, aby powstał wobec niej obowiązek zgłoszenia w systemie monitorowania. Warto również wiedzieć, że zgodnie z art. 3 ust. 11 ustawy przewozowej istnieje możliwość rozszerzenia ww. katalogu rodzaju towarów podlegających monitorowaniu w drodze rozporządzenia Ministerstwa Finansów i na tej podstawie 20 lipca 2018 r. wprowadzono na przykład monitorowanie przewozu olejów roślinnych i tłuszczy oraz bibułki papierosowej i taśm formujących.
Co nie podlega monitorowaniu?
Ustawa przewiduje również przypadki, w których przewóz nie podlega monitorowaniu, nawet wtedy gdy przesyłka zawiera towary, które zgodnie z ich pozycją CN/podkategorią PKWiU oraz masą/objętością powinny podlegać systemowi. Są to:
- przesyłki przewożone przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych;
- przesyłki objęte procedurą celną tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania lub wywozu, powrotnym wywozem;
- przesyłki przemieszczane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu EMCS.
Systemowi monitorowania przewozu towarów nie podlega także przewóz towarów dokonywany środkami transportu, używanymi przez określone organy państwowe m.in. Policję, Straż Graniczną, ABW.
Za naruszenie obowiązków w zakresie monitorowania towarów mogą zostać nałożone na podmioty zobowiązane surowe kary. Przykładowo w przypadku niedokonania przez spółkę zgłoszenia przewozu towarów podlegających monitorowaniu w związku z krajową dostawą, wewnątrzwspólnotowym nabyciem, wewnątrzwspólnotową dostawą lub eksportem towarów przez Spółkę, na Spółkę może zostać nałożona kara w wysokości odpowiadającej 46% wartości netto towaru podlegającego zgłoszeniu (wynosząca nie mniej niż 20 000 zł).
Kary nakładane w ramach pakietu przewozowego są bardzo duże i bezwzględne. Jest jednak pewna nadzieja dla przedsiębiorców, która wynika z ostatnich orzeczeń sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku sygn. I SA/Ol 268/18 WSA wskazał, że przy ustalaniu wysokości kary organy powinny wziąć pod uwagę sytuację finansową podmiotu. Zatem organy nie powinny karać przedsiębiorców w oderwaniu od rzeczywistości, co do tej pory się zdarzało.
Przedsiębiorcy, chcąc zabezpieczyć się przed ryzykiem, powinni w pierwszej kolejności przeanalizować, czy podlegają przepisom pakietu przewozowego, w szczególności, czy dokonują obrotu towarami wymienionymi w ustawie. Następnie warto rozważyć przygotowanie procesu / procedury, która określałaby zakres czynności i odpowiedzialności. W końcu, jeżeli przedsiębiorcy mają wdrożone działania w ramach pakietu przewozowego, należy dokonywać ich bieżącej aktualizacji i audytów, ponieważ od wejścia w życie (2017 r.) ustawa była zmieniana już 7 razy!
