Reguły pochodzenia – sposób na skorzystanie z preferencji celnych przy odprawie celnej

Reguły pochodzenia są nieodzownym elementem handlu międzynarodowego, decydującym o tym, czy produkty mogą korzystać z preferencyjnych stawek celnych. Rozumienie tych zasad jest kluczowe dla przedsiębiorców dążących do maksymalizacji korzyści wynikających z umów handlowych. Nie jest to temat łatwy, reguły pochodzenia, dokumenty które wystawiane są pomiędzy Państwami mogą nastręczać bólu głowy. Postaramy się opisać ogóle pojęcia i porównać dwa najczęściej pojawiające się dowody pochodzenia. 

Reguły pochodzenia

UE zawarła z krajami partnerskimi specjalne umowy lub uzgodnienia dotyczące preferencyjnych taryf celnych, które obejmują również szczegółowe reguły pochodzenia w celu określenia, kiedy produkt uznaje się za pochodzący z kraju partnerskiego. W tych okolicznościach produkt jest objęty preferencyjnym traktowaniem taryfowym.

Reguły pochodzenia stosowane w odniesieniu do każdego kraju partnerskiego w ramach różnych umów nie są identyczne, chociaż wszystkie opierają się na tych samych pojęciach.

Co to są produkty pochodzące?

Produkty pochodzące to towary uzyskane w całości na terytorium jednego państwa lub przetworzone w sposób wystarczający w ramach danego regionu ekonomicznego. Aby produkt mógł uzyskać status „pochodzącego”, musi spełnić określone kryteria, które różnią się w zależności od umowy handlowej.

Kluczowe definicje to:

• Produkty całkowicie uzyskane: obejmują takie towary jak minerały wydobyte w danym kraju, rośliny tam zebrane, czy produkty z hodowli.
• Produkty wystarczająco przetworzone: dotyczy produktów, które nie zostały całkowicie uzyskane, ale przeszły odpowiedni proces produkcji lub przetwarzania, który zmienia ich klasyfikację taryfową.

Jak ustalić pochodzenie produktów?

Ustalanie pochodzenia produktów jest procesem wymagającym dokładnej dokumentacji i zrozumienia zasad kwalifikacji pochodzenia. 

Jakie kroki należy zrobić w celu ustalenia pochodzenia produktów:

1. Zidentyfikowanie odpowiednich reguł pochodzenia jest zależne od umowy handlowej, w ramach której eksportowany lub importowany  jest produkt.

2. Dokumentacja i świadectwa przewozowe: Eksporterzy muszą przygotować  odpowiednie dokumenty , deklaracje, oświadczenia , kalkulacje  aby na ich podstawie  były wydane dokumenty  takie jak świadectwa przewozowe EUR.1, AT.R (jedynie Turcja)  lub deklaracje na fakturze. Deklaracja na fakturze nie wymaga wydania dokumentu przez organ celny i wystarczającym jest zastosowanie odpowiedniego zapisu na fakturze (do wartości faktury  6000 EUR nie ma potrzeby rejestracji w systemach REX, upoważniony eksporter ) – należy pamiętać aby zawsze posiadać dokumentację potwierdzającą zapisy na fakturze. 

Dowód pochodzenia

Dowód pochodzenia jest międzynarodowym dokumentem handlowym, który poświadcza, że towary zawarte w przesyłce pochodzą z określonego kraju lub terytorium. 

Pochodzenie towarów może zostać udowodnione  poprzez:

• świadectwo niepreferencyjnego pochodzenia. Poświadcza, że kraj pochodzenia towarów nie kwalifikuje się do preferencyjnego traktowania – świadectwa te są wystawione przez organy celne lub  przez izby handlowe.
• świadectwo preferencyjnego pochodzenia – umożliwia ono korzystanie z obniżonych lub zerowych ceł w przypadku przywozu z państwa spoza UE, z którym UE zawarła umowę preferencyjną.

Świadectwa te muszą być wystawione przez organy celne lub instytucje do tego uprawnione  kraju wywozu i przedstawione podczas odprawy celnej.

Alternatywnie w przypadku przesyłek o wartości do 6 000 EUR eksporterzy mogą wystawić deklarację na fakturze niezależnie od kraju partnerskiego. W przypadku przesyłek o wartości powyżej 6 000 EUR deklaracje na fakturze są przyjmowane tylko wtedy, gdy zostały wystawione przez tzw. upoważnionego eksportera lub eksportera zarejestrowanego w systemie REX.  

System REX opiera się na zasadzie samocertyfikacji przez podmioty gospodarcze, które same wydają tzw. „oświadczenia o pochodzeniu”.

Oświadczenie o pochodzeniu jest deklaracją pochodzenia dodawaną przez zarejestrowanego eksportera na fakturze lub innym dokumencie handlowym. Tekst oświadczenia o pochodzeniu znajduje się w załączniku 22-07 do RW UKC (rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2447 (Dz.U. L 343 z 29.12.2015) CELEX 32015R2447.

Aby być uprawnionym do sporządzania oświadczenia o pochodzeniu, podmioty gospodarcze muszą być zarejestrowane w bazie danych przez właściwe organy ich kraju pochodzenia. Po dokonaniu rejestracji podmiot gospodarczy stanie się „zarejestrowanym eksporterem”.

Należy zauważyć, że w przypadku przesyłek o wartości mniejszej niż 6 000 EUR oświadczenie o pochodzeniu może zostać sporządzone bez obowiązku rejestracji.